Все новости
Кремль дал МВД зеленый свет на громкие посадки
- Информация о материале
- Автор: Пресс-служба Якутского рескома КПРФ
- Категория: В России
Кремль дал МВД зеленый свет на громкие посадки
Громкие уголовные дела, возбужденные в отношении высокопоставленных министерских работников, воодушевили сотрудников правоохранительных органов. Как оказалось, МВД получило карт-бланш из Кремля на осуществление громких посадок, пишет сегодня «РБК daily».
Источник в ведомстве сообщил изданию, что из Кремля был получен ясный сигнал, что силовикам дали зеленый свет. «Всем материалам, какие есть, можно давать ход независимо от того, какого уровня чиновники могут пострадать», — сообщил собеседник газеты.
Ранее СМИ взбудоражило выявление многомиллиардных афер в Минобороны, Роскосмосе и Министерстве регионального развития. Самым громким событием минувшей недели стало «разоблачение» экс-министра сельского хозяйства Елены Скрынник, которую в эфире одного из центральных телеканалов обвинили в причастности к хищениям 39 млрд руб.
Оказалось, что дело «Росагролизинга», в котором фигурирует бывшая чиновница, расследуется сотрудниками МВД уже несколько лет. Однако ранее всякий раз, когда следователи подбирались к уровню министра или заместителей, сверху шла отмашка не усердствовать в расследовании. Теперь же дело получило второе дыхание.
Комментируя небывалую активность силовиков, два чиновника в администрации президента подтвердили РБК daily, что вектор Кремля поменялся. «МВД дан сигнал, что административный ресурс не будет препятствовать делам по мздоимцам любого уровня», — сообщил газете собеседник. Чиновникам любого уровня не будет оказана протекция в том случае, если у следователей возникнут основания для подозрений, добавил источник.
«Сейчас борьба с коррупцией объявлена приоритетом. Показателен пример с Минобороны и делом по ГЛОНАСС. Чиновники должны понимать, что ситуация изменилась: если кто-то не готов жить честно, ему стоит покинуть пост», — пояснил другой собеседник. При этом источники опровергли заявления, будто громкие уголовные дела несколько лет пылились на полках. По словам собеседников, следователи работают в своем привычном режиме.
Эксперты осторожней отзываются о мотивах Кремля в рамках данной разоблачительной эпопеи. «С одной стороны, есть желание действующей власти каким-то образом поднять волну общественных ожиданий в свете антикоррупционных кампаний, с другой — присутствуют клановые войны, в рамках которых заказываются те или иные уголовные дела», — полагает президент фонда «Петербургская политика» Михаил Виноградов.
Скандал вокруг «Росагролизинга» и его экс-гендиректора Елены Скрынник разразился после премьеры фильма «Власть имущие». Авторы разоблачительного материала заподозрили Е. Скрынник в причастности к хищению 39 млрд руб. бюджетных средств, выделенных госкомпании.
Позднее старший советник действующего главы «Росагролизинга» Валерия Назарова Евгений Зеленский подтвердил указанную информацию. По словам советника, многомиллиардный ущерб возник из просроченной дебиторской задолженности, а также вывода лизинговой техники и отсутствия обеспечения лизинговых договоров.
Сама экс-министр все обвинения отвергла. По словам бывшей чиновницы, на момент ее ухода из госкорпорации задолженность лизингополучателей не превышала 1 млрд руб. Е. Скрынник предположила, что заявления о значительном росте просроченной задолженности связаны с грядущей приватизацией компании, которая намечена на 2013г. Таким образом, рост долгов «Росагролизинга» зависит исключительно от действий нынешнего менеджмента компании, полагает экс-министр.
В конце ноября Е. Скрынник исключила возможность возвращения в Россию, сообщив об этом в интервью «Комсомольской правде». «Я ушла в декретный отпуск. У меня четверо детей. Маленьким моим детям три месяца. Я нахожусь на лечении. Я не госслужащая. Я спросила разрешения, мне сказали: делайте все что угодно. У меня задекларирован дом во Франции, что в этом плохого? У нас больше ни у кого домов во Франции, что ли, нет?» — заявила бывшая чиновница. При этом на вопрос, готова ли она приехать в Москву и дать показания, женщина ответила «нет».
Однако спустя несколько дней в интервью РЕН-ТВ Е. Скрынник сменила тональность. «Куда мне ехать? Куда мне бежать? Я родилась в России», — сказала экс-министр, едва сдерживая слезы. Бывшая чиновница опровергла информацию, будто владеет элитной недвижимостью во Франции и клиникой в Швейцарии. По словам Е. Скрынник, собственность в Пятой республике у нее есть, но «очень небольшая», и этот дом площадью 200 м задекларирован.
«Независимая газета» обращает внимание на интересные обстоятельства в заявлениях экс-министра. Так, в налоговой декларации за 2011г., опубликованной этой весной, не значится ее зарубежная недвижимость. При этом из российской собственности у бывшей чиновницы имеются два жилых дома, квартира и земельный участок.
Многомиллиардные долги " Росагролизинга" могут стать не единственным эпизодом в деле Е. Скрынник. «Московский комсомолец» напоминает еще об одном деле с участием подчиненного экс-министра — Олега Донских, который в свое время руководил департаментом Минсельхоза под началом Е. Скрынник.
Бывший подчиненный, являясь совладельцем и руководителем регионального отделения компании Е. Скрынник в Липецкой области (ОАО «Липецкагроснабсервис»), в 2006г. инициировал строительство ликероводочного завода. Партнером О. Донских выступил бывший директор филиала ФГУП «Росспиртпром» ("Липецкспиртпром") Сергей Бурдовский. С апреля 2012г. мужчины проходят по уголовному делу как предполагаемые участники организованной группы, ответственной за хищения в «Росагролизинге».
Подозреваемым, действуя в тандеме, удалось похитить более 570 млн руб. по фиктивным договорам на поставку оборудования для одного из предприятий. Советник генерального директора ОАО «Росагролизинг» Евгений Зеленский ранее выразил сомнение, что Е. Скрынник не была в курсе подобных соглашений.
Сама экс-министр подобные подозрения также отвергла. При этом в интервью «Коммерсанту» она сообщила, что ее вызвали в качестве свидетеля по делу бывшего подчиненного.
«Мы восстановили все документы. Все эти сделки проходили в 2007–2008 годах. Средства были перечислены, это коммерческие средства, они были перечислены на компанию по договорам, в соответствии с регламентом. То есть прошел кредитный комитет, были предоставлены все залоги, были предоставлены все обеспечения. После заседания кредитного комитета, в зависимости от суммы сделки, я подписывала бумаги о направлении средств — или ставила факсимиле (в зависимости от объема сделок), или свою подпись. Далее компания должна была отслеживать и поставку оборудования, и монтаж оборудования, и эксплуатацию, и выплату лизинговых платежей. Я, имея уставный капитал в 72 млрд руб., вникнуть в каждую сделку не имела возможности. Этого никто не может!», — заявила «Ъ» Е. Скрынник.
Женщина добавила, что если в указанном деле действительно были выявлены нарушения, она бы первой наказала О. Донских, однако теперь финальную точку в деле должен поставить суд.
Завтра заключат брак 93 влюбленные пары
- Информация о материале
- Автор: Пресс-служба Якутского рескома КПРФ
- Категория: В Якутии
Завтра заключат брак 93 влюбленные пары
11 декабря, 15:25
ИА SakhaLife
Через неделю органы ЗАГС России отмечают 95‑летний юбилей. Большую программу наметило в Якутске Управление ЗАГС при Правительстве РС(Я).
Источник:
Юлия ХОДУЛОВА. www.gazetayakutia.ruБорцу нужна помощь!
- Информация о материале
- Автор: Пресс-служба Якутского рескома КПРФ
- Категория: В Якутии
Борцу нужна помощь!
11 декабря, 12:30
И
А SakhaLife
Сегодня, в 18 ч. в КЦ «Сергеляхские огни» состоится благотворительный концерт, средства с которого будут переданы борцу вольного стиля Дмитрию ВАЛЕЕВУ.
Однако этим планам не суждено было сбыться: в феврале 2011 года на обычной тренировке перед очередными соревнованиями в спортзале СВФУ в спарринге Дмитрий отрабатывал прием, после чего неудачно упал, «воткнувшись» головой в ковер.
Сейчас он не чувствует своего тела ниже плеч. Вывих 6-го шейного позвонка.
Валееву требуется реабилитация в одной из клиник Германии, на что необходимо порядка 4 миллионов рублей.
Евдокия СИДОРОВА, заместитель директора по воспитательной работе Пединститута СВФУ:
- Концерт состоится в 18 часов. Выступающих много. Среди них, прежде всего студенты нашего Педагогического института, кроме того, студенты Института физкультуры и спорта, с которым мы объединились в данном мероприятии. Кроме того, приглашены звезды эстрады, солисты ансамбля «Таймаада», участники проекта Сана Ырыа, дал согласие выступить певец Игорь ЕГОРОВ….
- Евдокия Эдуардовна, почему вы решили помочь именно Дмитрию?
- Дело в том, что сейчас по всему нашему университету идет декада инвалидов. В рамках этой декады мы и проводим мероприятие. Это уже третья по счету благотворительная акция нашего института. История Дмитрия Валеева всем известна. Кроме того, он студент - заочник нашего университета и мы не должны оставаться в стороне… Мы разослали письма в разные предприятия с просьбой оказать помощь. Некоторые уже начали отзываться – эти средства, а также те, что мы выручим с продажи билетов будут перечислены на счет Димы.
Известно, на концерт приглашены родители Димы.
Справки по телефону: 36-00-15.
Источник:
Ирина НИКОЛАЕВА.Путину лично в руки передали письмо шестидесяти тысяч жителей Якутии
- Информация о материале
- Автор: Пресс-служба Якутского рескома КПРФ
- Категория: В Якутии
Путину лично в руки передали письмо шестидесяти тысяч жителей Якутии
ИА SakhaNews. Письмо с подписями 60 тысяч жителей Якутии с просьбой о строительстве современного онкологического центра в республике 10 декабря руководитель якутского благотворительного фонда "Праздник жизни" Алена Атласова передала лично в руки президенту Владимиру Путину.«Почувствовала легкость и радость, почти весь этот год наша инициатива несла на себе большую ответственность и моральный груз. Я рада и удовлетворена тем, что сделала все возможное. Конечно, вопрос пока не имеет окончательного решения, но могу смело утверждать, что об острых проблемах Якутии знают Президент России и сотрудники его администрации»,- цитирует Алену Атласову News.ykt.ru.
По словам Атласовой, теперь многое будет зависеть от работы минздрава Якутии, в чьей компетенции находится подготовка вариантов (проектов) онкоцентра.
Тыа сирэ – Саха биһигэ (СӨ Ил Түмэнин дьокутаата Афанасий Максимов Тыа сирин сылынан санаатын үллэстэр)
- Информация о материале
- Автор: Пресс-служба Якутского рескома КПРФ
- Категория: В Якутии
Тыа сирэ – Саха биһигэ (СӨ Ил Түмэнин дьокутаата Афанасий Максимов
Тыа сирин сылынан санаатын үллэстэр)
29.11.2012 14:57 | Автор: Кыым | Көрдүлэр: 1804
Биллэрин курдук, быйыл сэтинньи 16 күнүгэр РФ Үрдүкү суута А.Максимов, И.Чикачев, И.Пахомов, В.Рожин надзорнай үҥсүүлэрин көрөн баран, дьыаланы СӨ Үрдүкү суутугар хаттаан көрүүгэ ыытта. Ол эбэтэр, А.Максимовтааҕы буруйдаабыт Дьокуускай куорат суутун 2011 с. ахсынньы 12 күнүнээҕи бириигэбэрэ сокуон хараҕар дьүөрэтэ суоҕунан ааҕыллыбыт. Бу туһунан Афанасий Николаевичтан бэйэтиттэн албакааттарын нөҥүө ыйыттарбыппытыгар маннык хоруйдуур: “Атыны күүппэтэҕим. Бу бириигэбэр сокуоннайа суоҕун юриһа да суох киһи өйдүөн сөп. Тоҕо итинник ньүдьү-балай барбыттара эмиэ өйдөнөр: миигин киһи да, бэлиитик да быһыытынан “сууттанна, хаайылынна” диэн бар дьон хараҕар түһэрэ сатаабыттара. Ол соруктарын сиппэтилэр. Түгэнинэн туһанан, бар дьоммор махтаныам этэ: эһиги өйөбүлгүт күүһү, өйү-санааны, дьулууру эбэр!”
Сэбиэскэй былаас эстибитэ номнуо 20 сыл буолла. Төһө да билигин сэбиэскэй былааһы үөхтэрбит, дьыл-күн ааһан истэҕин аайы ол кэми атыннык көрөрбүт, аныгы олоҕу кытта тэҥниирбит, сыана быһарбыт уларыйан иһэр.
Былырыын бииргэ үөрэммит доҕорбун кытта бултуу сылдьан оскуоланы бүтэрбиппит 30 сылынан сибээстээн, уруккуну-хойуккуну анааран, ырытан, түүнү быһа сэһэргэстибит. Ол гынан, иккиэн биир түмүккэ тиийэн кэллибит. Бөһүөлэкпит төһө да таһыттан көрдөххө сайдыбыт курдугун иһин, үлэтэ суох ускул-тэскил сылдьар, арыгыга убаммыт, оһолго уонна быстах өлүүгэ былдьаппыт дьоно урукку кэмҥэ ханан да холооно суох элбээбит эбит.
Онуоха эбии, кэнники кэмҥэ тыа дьонун “сүрэҕэлдьээн үлэлээбэккит”, «үлэни сатаан тэрийбэккит», «бородууксуйа биэрбэккит», «кэпэрээссийэҕэ киирбэккит», “айах адаҕалараҕыт” уо.д.а. диэн сирэй-харах анньаллара күн-түүн хойдон иһэр курдук. Мин саныахпар, бу барыта дьон сайдыыга дьулуурун, баҕатын төрдүттэн ханыннарар, самнарар. Олох турбат, сайдар. Тоҕо биһиги эрэ ала-чуо аан дойду сайдыытыттан арыыланан хаалыах тустаахпытый? Тоҕо биһиги ийэ сирбитин туора хампаанньалар кэлэн талбыттарынан айбардаан, биһигини матаран, хармааннарын хаҥатыахтаахтарый?
Сэбиэскэй былаас саҕана, судаарыстыба былаанын быһыытынан, тыа сирэ үбүнэн-харчынан, тиэхиньикэнэн сөбүгэр хааччыллан, кимтэн да итэҕэһэ суох сайдан кэлбитэ. Оччолорго төһө да ыал аайы тыраахтар, массыына суох буоллар, үлэтэ суох муна-тэнэ сылдьар дьон суохтара. Арыгылааһын, онтон сиэттэрэн оһолго түбэһии, бэйэҕэ тиийинии, өлөрсүү, хаайыыга түбэһии адьас аҕыйах этэ. Оттон билигин? Кистэл буолбатах, олус элбэх эдэр киһи арыгыга убанна. Кинилэр арыгыттан бэйэлэрин санааларын күүһүнэн аккаастанар кыахтара суох, онон эмтэтэргэ эрэ күһэллэллэр. Бу бачча элбэх киһи иһээччигэ кубулуйбутун “кинилэр бэйэлэрин буруйдара” диэн сапсыйан кэбиһэр, арааһа, сыыһа буолуо. Ити төрдө судаарыстыба ыытар социальнай-экэнэмиичэскэй бэлиитикэтигэр сытар буолуохтаах.
Кырдьык, билигин тыа сирин олоҕун таһымын үрдэтэргэ өрөспүүбүлүкэбит салалтата кыһаллыбат диир кыах суох. Билэрбит курдук, бэрэсидьиэн тыа сирин сайыннарар бырагыраамата ылыллыбыта быйыл уон сылын туолла. Бэрэсидьиэн Е.А. Борисов ыйааҕынан, 2013 с. Тыа сирин сылынан биллэрилиннэ.
Бу ааспыт уон сыл иһигэр, дьиҥэр, т/х-гар бүддьүөттэн үтүмэн үп көрүлүннэ. Бары тустаах бырагыраамалары, уунан, гааһынан хааччыйыыны, энергетиканы холбуу ыллахха, уопсайа 50-ча млрд солк. көрүллүннэ. Сатаан туһаммыт буоллар, бу 2 миллиард дуолларга чугаһыыр үпкэ тыабыт сирин букатын сөҕүмэрдик өрө тардар кыахтаах этибит!
Оттон, дьиҥинэн, бүгүҥҥү турукпут, уопсай көрдөрүүлэрбит хайдахтарый? Кистэл суох, быстар мөлтөх. Ыанар ынах ахсаана бу уон сыл устата тиһиктээхтик уонна халбаҥнаабакка түһэ турар. 400-чэкэ тыһ. ахсааннаах сүөһүбүт-сылгыбыт оҥойор айаҕар от булбакка, үлүгэр үбү ороскуоттаан, Амур уобалаһыттан атыылаһабыт. Сүүс сыл анараа өттүгэр 220 тыһ. ахсааннаах өбүгэлэрбит 700 тыһ. сылгыны-сүөһүнү туох да субсидията, дотацията, тыраахтара, от охсор массыыната, Амур уобалаһа суох көрөн-харайан олорбуттара эбээт! Оччолорго тастан ас киирбэтин тэҥэ этэ. Төттөрүтүн, тыа бородууксуйата, этэ-үүтэ Бодойбо, Алдан бириискэлэригэр атыыга барара. Билигин, биллэрин курдук, үүппүт-эппит 75 %-нын тастан киллэрэбит. Белоруссия үүтүн иһэбит, Австралия этин сиибит. “Олохтоох оҥорон таһаарааччы” дэнэр дьоммут халбаһыларын сыаҕар сырьену барытын тастан киллэрэллэр.
Тоҕо маннык буолла?
Мин саныахпар, тыа сиригэр көрүллүбүт үтүмэн үп-харчы көдьүүһү биэрбэтэ хас да төрүөттээх.
Бастатан туран, аһара “үллүбүт” Т/х-тын министиэристибэтэ. ТХМ иһинэн тэриллибит эҥин эриэхэбэй ааттаах, араас соруктаах агро-бырамыысыланнас тэрилтэлэрэ иитиллэллэригэр баһаам элбэх харчы барар. Бу дьон көмөтүнэн бүрүкүрээтийэ үөскүүр, тыа сиригэр көрүллүбүт үп аадырыһыгар тиийбэккэ ыһыллар-тоҕуллар.
Иккиһинэн, харчы тыырыллыыта. Уон сыл тухары нэһилиэнньэттэн үүт атыыластыбыт. Ол туох да куһаҕана суох, бу харчы тыа дьонун абыраабыта саарбахтаммат. Ол гынан баран, тоҕо угуллубут харчы көдьүүһэ көстүбэтэ? Тоҕо ыанар ынах ахсаана түстэ?
Тыаҕа сүөһүнү иитэр киһи тохтообокко кэлэр “стабильнай” хамнаһа суох, манна ханнык да социальнай өйөбүл, үлэ ыстааһа, биэнсийэ диэн көрүллүбэт. Ол сарсыҥҥы күҥҥэ эрэммэт быһыыны-майгыны үөскэтэр. Маны тэҥэ, тыа сиригэр бүддьүөттэн хамнастанар дьон эмиэ ынах туталлар этэ. Кэлин хамнас үрдээн, ол дьон сүөһү тутар кыһалҕалара суох буолбута. Ол сүөһү ахсааныгар дьайбыта өйдөнөр. Онуоха эбии, туттарыллар үүт сыаната үрдээбэтэ, квота улаханнык оҕустулар. Биир да өрөбүлэ суох сүөһүнү көрүү-харайыы, уһун сайыны ходуһаҕа атаарыы ыараханын бары өйдүүбүт.
Үсүһүнэн, сир боппуруоһа. Сир өр сыллаах арендаҕа, бас билиигэ барыытын билигин да нэһилиэнньэҕэ киэҥник сырдаппакка олоробут.
Төрдүһүнэн, Сахабыт сирин иэнэ киэҥэ, суола-ииһэ суоҕа бэрт буолан, ырыынак “харчы-табаар-харчы” диэн бириинсибэ кыайан үлэлээбэтэ. Оҥоһуллубут бородууксуйа батарыытын кыайбатыбыт.
Итини этэн туран, тыаҕа үөскээбит, үс болдьоххо дьокутаатынан талыллыбыт, Ил Түмэн бүддьүөтүн кэмитиэтигэр үлэлээбит киһи быһыытынан, “Тугу оҥоруохха?” диэн тиэмэҕэ санаабын үллэстэбин.
1. ТХМ аппараатын уонна кини үлэлэтэр баһаам элбэх тэрилтэлэрин сааһылыахха, реструктуризация ыытыахха. Кумааҕыга буолбакка, дьиҥнээхтик! Үп-харчы тыырыллыыта тыа сирин үлэһит дьонугар, тэрилтэлэригэр чопчутук уонна судургутук тиийэрин ситиһиэххэ. Оччоҕуна эрэ бу эйгэҕэ олоҕурбут хоруупсуйа, бүрүкүрээтийэ аҕыйыа.
2. Үүтү нэһилиэнньэттэн быһаччы атыылаһыыны тохтотон, ынаҕы ыыр киһиэхэ хамнас төлүөххэ. Холобур, быһаччы төбө ахсааныгар көрүллэр үбү таһынан, хас ынахтааҕынан көрөн, ыанньыксыкка хамнас ааҕыахха. Тэриллиилээх хаһаайыстыбаларга эрэ буолбакка, кэтэх ыалы урбаанньыт оҥорон ый аайы хамнас төлөнөр оҥоруохха. Оччоҕо бу киһиэхэ үлэ ыстааһа, биэнсийэ, соцпакет көрүллэр кыахтаныа. Таарыйа, олохтоох муниципалитекка нолуок киириэ, үлэ миэстэтэ тахсыа. Билигин “өрөспүүбүлүкэҕэ 80-ча тыһ. ыанар ынах баар” диэн отчуоттууллар, онтон 70-ча тыһыынчата кэтэх хаһаайыстыбаҕа баарын мин саарбахтаабаппын.
Эһиилгиттэн сыл түмүгүнэн биир ыанар ынах төбөтүгэр 10 тыһ. солк. быһа төлүүр былаан баар. Хаһаайыстыба көрүҥүттэн тутулуга суох. Ити үчүгэй. Манна үүт соҕотуопкатын таһынан көрүллэр үп былааннанар. Бүддьүөт кээмэйиттэн тахсыбакка, төбөҕө эрэ буолбакка, ынах ыыр үлэһиккэ эмиэ төлүөҕүҥ ээ. Харчыны хантан ылабытый? Билигин сыллааҕы үүт соҕотуопкатыгар бүддьүөккэ 1,6-1,8 млрд. солк. көрүллэ сылдьар. Бу харчыны тыаҕа барарын быспакка, атыннык туһаныахха. Ыйга биир ынах ыаһыныгар 2140 солк. төлөнөрүн курдук быстахпытына, биэс ынаҕы ыыр кэтэх ыал ийэтэ дуу, аҕата дуу бу үлэтин иһин 10,7 тыһ. солк. (1,8 млрд. солк. : 70 тыһ. : 12 х 5 =10,7), ол эбэтэр сылга 128,4 тыһ. солк. хамнас аахсар кыахтанар. Ону таһынан, кэтэх хаһаайыстыба ыанар ынаҕын төбөтүгэр сылга 10 тыһ. солк. ылыа, үүтүн ырыынак сыанатынан атыылыа турдаҕа. Оччотугар үүтүн, төбөҕө төлөнөр харчытын, ыйдааҕы хамнаһын ааҕан туран, кэтэх хаһаайыстыба сылга биир ыанар ынахтан 35-50 тыһ. солк. тиийэ дохуот киллэринэр кыаҕа үөскүөн сөп.
3. Нэһилиэк аайы үүтү тутар, ону атыыга барар гына астыыр, төгүрүк сыл үлэлиир, аныгылыы технологиялаах дьоҕус сыахтары бүддьүөт суотугар тутуохха. Үүт тутуллар сыанатын, кээмэйин туох да хааччаҕа суох ырыынак бэйэтэ быһаардын. Ынаҕы ыыр, көрөр дьон ый аайы хамнастаах буоллахтарына, үүттэрин бэйэлэрэ туһаналларын таһынан, миэстэтигэр үүт астааччы ылар сыанатыгар туттарыахтара дии саныыбын. Сыана араас буолуоҕа. Үүтү астааччылар күрэстэһэннэр, олохтоох үүт тутуллар сыанатыгар тахсыахтара. Барыс киириэ, нолуок олохтоох бүддьүөтү хаҥатыа. Эмиэ маннык ньыманан халбаһы оҥорор, эт астыыр сыахтары тутуохха.
4. Судаарыстыба Сахабыт сирин киэҥин, айылҕата тыйыһын учуоттаан, тыа сиригэр оҥоһуллар бородууксуйа кэлии бородууксуйа ыгыытын тулуйарын, күрэстэһэр кыахтанарын курдук, тырааныспар субсидиятын көрүөн наада.
5. Нэһилиэнньэҕэ сир боппуруоһун, кадастр учуотун, т/х-гар аналлаах сир өр сыллаах арендаҕа барарын, 10 гаа сир бэйэ бас билиитигэр сокуон быһыытынан атыыга барыан сөптөөҕүн киэҥник өйдөтөр, биллэрэр үлэ ыытыллыан наада. Сири бас билии, Библияҕа сурулларын курдук, киһини үлэлэтэр, өрө көтөҕөр дириҥ ис хоһоонноох төрүөт буоларын умнубат наада.
6. Тыа сиригэр сыана уонна себестоимость барыта уматык сыанатыттан тутулуктаах. Бүгүҥҥү туругунан, аахсыйата чааһынай бас билиигэ барбыт “Туймаада-Нефть” ААУо бүддьүөттэн толук мэктиэлэтэн, тыа сирин уматыгынан хааччыйар. Ол эбэтэр, эмиэ тыа сиригэр көрүллэр үптэн үллэстэр. Ону ааһан, тилийэн биэрэр “посредник” тахсар. Ити да гыннар, бу тэрилтэ сыаната ырыынак сыанатыттан туох да атына суох, сороҕор үрдүк да буолар. Сахабыт сириттэн ИСТА турбатыгар 7 мөл. т ньиэп хачайданан барар. Бу сыыппара 2020 с. икки төгүл элбиэхтээх. Тыа сиригэр сылга 0,035 мөл. т уматык туттуллар. Итини учуоттаан, бүддьүөт суотугар тыа сиригэр барар уматык сыанатын 50 % чэпчэтэр мэхэньиисими толкуйдуохха.
7. Уот сиэн, кэрдиллэн билигин бөһүөлэк тастарыгар оттук да, тутуу да маһа биллэ аҕыйаата. Мас бырамыысыланнаһа дьыалабыай тахсыыта аҕыйах, таһыыта ыарахан буолан күрэстэһиини тулуйар, сайдар кэскилэ суох курдук. Ол эрээри, биһигиттэн чугас сытар АТР ырыынага мас чоҕун (древесный уголь) туттара сылтан сыл элбээн иһэр. Дьиҥинэн, мас чоҕун бэлэмниир технология олус судургу, элэктэриичэстибэ, уматык наадата суох. Сырьетугар ханнык баҕарар мас (умайбыт, мас сыыһа) барар. Тимир суол кэллэ, төттөрү тугу тиэйэн илдьэрбит билигин да биллибэт. Урбаан министиэристибэтин көмөтүнэн бу идиэйэни үөрэтэн, нэһилиэк аайы мас чоҕун оҥорор мобильнай тэриллэри үлэлэтиэххэ сөп. Индустриальнай таһымҥа тахсыар диэри көмө оҥоруохха, тыа сиригэр эбии үлэ миэстэтэ, нолуок төлөбүрэ элбиирин ситиһиэххэ.
8. Бэйэбит сирбитигэр оҥоһуллар, доруобуйаҕа туһалаах аспытын дэлэтэр туһугар, СМИ нөҥүө киэҥ далааһыннаах өйдөтүү, сырдатыы үлэтин ыытыахха. Тыа сирин үлэһиттэрин, тыаҕа олохсуйуу туһунан үчүгэй өйдөбүлү уопсастыбаҕа киэҥник тарҕатыахха, сыһыаны уларытыахха.
***
Билигин тыа дьонун үксэ Дьокуускай куоракка тоҕуоруста. Балык уу дириҥин былдьаһар, киһи үчүгэй усулуобуйаҕа, үтүө олоххо дьулуһар. Ити барыта тыабыт сиригэр киһи кута-сүрэ тохтооботун, олох ыараабытын туоһулуур.
***
Онон, тыа дьонун кытта сирэй-харах анньыспакка, барытын ырыҥалаан, өйдөөн, муударайдык сыһыаннаһарбыт эрэйиллэр. Тыа сирэ “тобох бириинсибинэн” үбүлэнэрэ тохтоон, бука бары үөскээбит силиспитигэр, тирэхпитигэр болҕомтобутун уурар кэммит кэллэ дии саныыбын.
Тыа сиригэр оҥоһуллар бородууксуйа – судаарыстыбаҕа ас-үөл өттүнэн куттал суоһаабатын стратегията! Аччык киһи космоска да көппөт, алмааһы да хостообот, доруобай да буолбат. Ол иһин баай, сайдыылаах судаарыстыбалар бэйэлэрин фермердэрин судаарыстыбаны тутан олорор акылаат (государствообразующай) диэн ааҕаннар, хайдах курдук өйүүллэрин көрөбүт буолбат дуо?
Афанасий Максимов,
СӨ Ил Түмэнин 2-с, 3-с, 4-с ыҥырыыларын
дьокутаата.