Adult Search

Якутский республиканский комитет

Коммунистической партии Российской Федерации

Адрес: Республика Саха (Якутия),
г. Якутск, ул. Октябрьская, дом 3
Телефон: +7 (411) 23-66-151
Электропочта: mgm_2004@mail.ru

Главные

события

классовой

борьбы

Красный Первомай в Якутии: «Хватит терпеть!»
Будем достойными наследниками Победы!

Все новости

Полицейский, избитый на корпоративе, до сих пор в больнице

Подробности
Категория: В Якутии

Полицейский, избитый на корпоративе, до сих пор в больнице

13 января, 16:49
ИА SakhaLife
Начальник 1 отдела полиции Якутска, избитый на новогоднем корпоративе 24 декабря прошлого года, до сих пор находится в больнице. Проверка по этому факту продолжается,  сообщили NVpress в пресс-службе Следкома республики.

Напомним, что 24 декабря на новогоднем корпоративе произошла драка, в ходе которой начальнику 1 отделения полиции был нанесен тяжкий вред здоровью. Начальник отдела уголовного розыска ММУ МВД России «Якутское» подполковник полиции САВВИН Т.Р. и его заместитель подполковник полиции ТИХОНОВ П.Н. официально уволены со своих должностей. Ранее сообщалось об увольнении начальника столичной полиции Николая КУЛЬБЕРТИНОВА, однако за него вступились члены Общественного совета МВД Якутии, направив свое письмо министру ВД республики.

КПРФ предлагает сформировать коалиционное правительство

Подробности
Категория: Главные новости

КПРФ предлагает сформировать коалиционное правительство

2015-01-12 17:29 ТАСС

Должность премьер-министра, его заместителей, а также министерские портфели коммунисты предлагают распределять исходя из процента, который партии набрали на выборах в Госдуму.

КПРФ предлагает перейти к формированию в РФ так называемого коалиционного правительства, состоящего из представителей разных парламентских партий. Должность премьер-министра, его заместителей, а также министерские портфели коммунисты предлагают распределять, исходя из процента, который партии набрали на выборах в Госдуму. Как рассказал ТАСС зампред ЦК КПРФ Валерий Рашкин, "законопроект полностью оформлен и юридически выверен". В настоящее время, по его словам, инициатива "находится на согласовании с другими фракциями Госдумы". "Мы хотим, чтобы такой документ был внесен не только со стороны депутатов КПРФ", - сказал он, предположив, что "в январе законопроект будет направлен на рассмотрение нижней палаты парламента".

"Невостребованность парламентских партий в правительстве"

Одним из аргументов в пользу необходимости подобных изменений коммунисты называют "невостребованность парламентских партий в правительстве". "Мы предлагаем весь их кадровый и программный потенциал провести в кабмин, чтобы там это работало", - сказал Рашкин.

Кроме того, парламентарии предлагают создать коалиционные правительства и в субъектах России. "Второй законопроект, который нами разработан, направлен на формирование коалиционных правительств в субъектах РФ, состав которых также зависит от процентного соотношения партий в законодательном органе региона", - сообщил Рашкин.

Согласно положениям законопроекта о коалиционном правительстве РФ, "должности первых замов председателя правительства и министерские портфели распределяются в соответствии с количеством голосов, которые набрала та или иная партия". По словам Рашкина, партии парламентского большинства достается кресло премьер-министра, также она может, как и остальные фракции Госдумы, претендовать на должности заместителей главы кабмина и ряд министерских кресел.

Министерские портфели по различным направлениям (экономика, соцсфера, ЖКХ и так далее) партии распределяют путем коалиционных переговоров, причем в качестве кандидатов на тот или иной пост могут выдвигаться не только депутаты. Далее премьер-министр в соответствии с Конституцией РФ представляет кандидатуры президенту. "Это позволит, не изменяя Конституции, прийти к формированию коалиционного правительства", - отмечает депутат. По его словам, "на сегодняшний день, если бы такой закон действовал, расклад был бы примерно таким: председателя правительства предлагает "Единая Россия", так как у нее большинство голосов, на втором месте по количеству мандатов - КПРФ, которая претендовала бы как минимум на два поста заместителя главы кабмина и четыре должности министра.

В заключение Рашкин отметил, что "ожидаются консультации с президентом относительно инициативы, которые проведет Геннадий Зюганов". "Хотелось, чтобы не было холостого выстрела, так как если президент не подпишет такой закон, его невозможно будет провести", - сказал политик.

Согласно Конституции РФ, председатель правительства назначается президентом с согласия Госдумы, которая должна рассмотреть представленную кандидатуру в течение недели. После назначения глава кабмина в недельный срок представляет президенту предложения о структуре федеральных органов исполнительной власти, а также кандидатуры на должности вице-премьеров и федеральных министров.

Телеканал "Культура" расскажет о Тикси

Подробности
Категория: В Якутии

Телеканал "Культура" расскажет о Тикси

16-го января в 12:45 (это касается московского региона, время уточняйте по программе передач) на телеканале "Культура" выйдет в эфир 26-минутный фильм о поселке Тикси. Это уже пятая работа режиссера Тамары Родионовой о Якутии в рамках цикла "Письма из провинции".

Годом основания посёлка принято считать 1933-й. Именно тогда был образован один из самых важных портов Северного морского пути. Посёлок назван по имени одноимённой бухты. Если перевести на русский язык, это слово означает "встреча". Отсюда и широко известное название - бухта встреч. Существует ещё несколько значений - «дошли», «достигли». И третье – «причал».

Авторы телепрограммы приняли за рабочую последнюю версию: причал как портовое сооружение. Но в сюжетной истории телепрограммы важнее смысл – причал как средоточие исторических коллизий, причал людских судеб.

В телепрограмме принимают участие генеральный директор морского порта «Тикси» Владимир Земнухов, пилот полярных авиалиний Александр Гриценко, игумен Агафангел (Белых), сотрудник геокосмофизической обсерватории инженер-электронщик Денис Хорошевский, потомственный оленевод Александр Томский, художник Михаил Старостин.

В этом выпуске прочитывается способность человека удивляться не только размаху помыслов, но и любому движению жизни - неспокойному, грустному и радостному, порой трагическому, но всегда верному. Ничем иным путь к родному причалу не может быть.

Над программой работали автор сценария и режиссёр Тамара Родионова, оператор Матвей Фёдоров, видеоинженер Сергей Абрамов, режиссёр-ассистент Зарина Тотоева, режиссёр монтажа Андрей Урманчеев и другие.

Фото под заголовком взято отсюда: http://fotoshkola.net/blog/photoawards-sib/0_79024_ea17847_xl/

Поздравление Государственного Собрания Республики Саха (Якутия) с Днем печати Российской Федерации

Подробности
Категория: В Якутии

Поздравление Государственного Собрания Республики Саха (Якутия)

с Днем печати Российской Федерации
Уважаемые работники средств массовой информации и печати!
Государственное Собрание (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия) поздравляет вас с профессиональным праздником – Днем Российской печати!
Сегодня свой профессиональный праздник отмечают не только представители СМИ, но и работники предприятий полиграфии, почты и связи. Все вместе вы делаете огромной важности работу. На сегодняшний день в информационном пространстве Якутии работают свыше трехсот разных видов зарегистрированных средств массовой информации. Радует, что многие из них ежегодно становятся обладателями престижных профессиональных наград не только на уровне республики, но и Российской Федерации.
В непростой для страны и республики политической и экономической ситуации работники республиканской печати находят новые подходы и идеи, достойно решая стоящие перед ней задачи. Придавая большое значение деятельности печатных и электронных средств массовой информации, Государственным Собранием (Ил Тумэн) была учреждена ежегодная премия имени Афанасия Илларионова в области журналистики.
Наступивший год обещает быть информационно-насыщенным. Главными событиями года станут 70-летие Победы в Великой Отечественной войне и Год литературы в России, Год развития предпринимательства в республике, 100-летие со дня выхода ежедневной политической, общественной и литературной газеты “Ленский край”.
Убеждены, вы способны содействовать успешному претворению в жизнь стоящих перед республикой задач, стать надежными помощниками в работе на повышение качества жизни якутян, реализацию их творческого и человеческого потенциала.
С праздником, дорогие друзья, с Днем российской печати!
В этот праздничный день выражаем признательность всем журналистам и работникам печати, которые компетентно, с сознанием ответственности, на высоком профессиональном уровне освещают деятельность высшего законодательного органа республики. Ведь конечной целью наших общих усилий является сохранение и развитие демократических преобразований, процветание многонационального народа родной республики, России.
Новых вам творческих удач, верных читателей и зрителей, здоровья, счастья, благополучия, всего самого доброго!
Государственное Собрание (Ил Тумэн) Республики Саха (Якутия)
Российскай Федерация Бэчээтин күнүнэн Саха Республикатын Государственнай Мунньаҕын (Ил Түмэнин) эҕэрдэтэ
Ытыктабыллаах сонуннары киэҥник тарҕатар ситимнэр уонна бэчээт үлэһиттэрэ!
Эһигини республика Ил Түмэнэ идэлээх бырааһынньыккытынан – Россия Бэчээтин күнүнэн – итиитик-истиҥник эҕэрдэлиир!
Бүгүн идэлээх бырааһынньыгы сонуннары киэҥник тарҕатар ситимнэр эрэ буолбакка, полиграфия, почта уонна сибээс тэрилтэлэрин үлэһиттэрэ эмиэ бэлиэтииллэр. Эһиги бука бары улахан суолталаах үлэни толороҕут. Саха сиригэр сонуннары киэҥник тарҕатыы эйгэтигэр үс сүүстэн тахса сонуннары тарҕатар араас тэрилтэлэр үлэлииллэр. Кинилэртэн үгүстэрэ тахсыылаах үлэлэринэн сыл ахсын республика уонна Россия таһымнаах улахан наҕараадаларга тиксиилэрэ үөрдэр.
Дойдуга уонна республикаҕа уустук политическай уонна экономическай быһыыга-майгыга республика бэчээтин үлэһиттэрэ кинилэр иннилэригэр турар соруктары толорууга саҥа сүүрээннэри, саҥа идеялары тобулан үлэлииллэр. Ил Түмэн сонуннары киэҥник тарҕатар бэчээт уонна электроннай ситимнэр үлэлэригэр улахан суолтаны биэрэн, Афанасий Илларионов аатынан сыллата туттарыллар бириэмийэни олохтообута.
Үүммүт сыл информационнай өттүнэн баай ис хоһоонноох буолара күүтүллэр: Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 70 сыла, республикаҕа Предпринимательство сайдыытын итиэннэ Россияҕа Литература сыллара, «Ленскэй кыраай» диэн политическай, общественнай уонна литературнай хаһыат тахсыбыта 100 сыла сүрүн түгэннэринэн буолуохтара.
Эһиги республика иннигэр турар соруктары олоххо ситиһиилээхтик киллэриигэ, Саха сиригэр олох таһымын үрдэтиигэ, дьон-сэргэ айар кыахтарын арыйыыларыгар көдьүүстээхтик көмөлөһүөххүт диэн эрэнэбит.
Бырааһынньыгынан, күндү доҕоттор, Россия Бэчээтин күнүнэн!
Биһиги бүгүҥҥү бырааһынньыгынан бары журналистарга уонна бэчээт үлэһиттэригэр республика сокуону оҥорор үрдүкү уорганын үлэтин профессиональнай таһымҥа сөптөөхтүк уонна кырдьыгынан сырдатыыгыт иһин истиҥ махталбытын тиэрдэбит. Биһиги барыбыт сыалбыт биир -- демократияны чөл тутуу, салгыы сайыннарыы, элбэх норуоттаах төрөөбүт республикабытын уонна Россияны барҕардыы.
Эһиэхэ айымньылаах үлэни, бэриниилээх ааҕааччылары уонна көрөөччүлэри, доруобуйаны, дьолу, этэҥҥэ буолууну, бары үчүгэйи баҕарабыт!
Саха Республикатын Государственнай Мунньаҕа (Ил Түмэнэ)

Алексей ТОМТОСОВ интервьютун түмүгэ. Ректор Михайлова, постпред Стручков, кэргэн, оҕо-уруу

Подробности
Категория: В Якутии

Алексей ТОМТОСОВ интервьютун түмүгэ.

Ректор Михайлова, постпред Стручков, кэргэн, оҕо-уруу

Понедельник, 12 Января 2015 17:51
- Республика билиҥҥи туругун туһунан туох санаалааххын?
- Туох эмэ буолла да, биһиги “стабильнай” туруктаахпыт диэн түөспүтүн мөтөтөбүт дии... “Стабильность” диэн икки өрүттээх мэтээл. Түһүүтэ-тахсыыта суох, биир кэм хамсаабат турук  – улугуруу. Ордук производство кэхтэр. Республика салалтата оччоттон-баччаҕа диэри наар умнаһыттыыр эрэ дьарыктаах. Федеральнай киинтэн баччаны булан-талан аҕаллыбыт диэн отчуот... Егор Борисов ити чааһыгар уһулуччу лоббист. Онтон ити аҕалбыт харчыны эргитии, элбээтиннэрии чааһыгар үлэ соччо кыайтарбат. Бэлэм харчы тыырыытынан дьарыктаммакка, харчыны бэйэбит сатаан өлөрөр үөрүйэхтэниэхтээхпит, өлөрбүт харчыбытын эргитэн, саҥа производство аһан, толкуйдаан үлэлэтиэхтээхпит. Сотору умналыыр илиигэ харчы түһэрэ аччаан барыаҕа. Оччоҕо хайдах буолабыт?.. Ыччаты саҥа, аныгы олоххо дьүөрэлэһэр гына үөрэтиэххэ, иитиэххэ наада. Онно ХИФУ төһүү күүс буолуох этэ. - Түгэн тосхойбучча: Евгения МИХАЙЛОВА аны саас ректордыыр болдьоҕо бүтэр. Ол эрээри аныгыс болдьоххо син биир ананан бүтэ сылдьар дииллэр. - Оннук буолуо... *** - Алексей Александрович, эйигин урут  “саха” диэн тылы кыккыраччы утарар диэн кэпсииллэрэ. - Мин солуута суох “сахафикацияны” утарбытым. Хайдах эрэ 90-с сылларга “саха эрэ буоллун, саха эрэ буолуохтаах” диэн  кэлтэгэй политика барбыта. Тэрилтэ “саха” диэн эбиликтэннэ да, нолуокка искуственнайдык чэпчэтии көрүллэр этэ. Ол онтон сылтаан, дойду үрдүнэн сыана күн-түүн үрдүү турдаҕына, Саха сирэ эрэ ойуччу баран,  Россияттан ордон туох баар тарифтары: сөмөлүөт билиэтиттэн  ОДьКХ өҥөтүн сыанатыгар тиийэ, уматыкка сыана буоллун – барыта искусственнайдык тутуллан турбута. Ол түмүгэр элбэх тэрилтэ эстибитэ. Тэрилтэ салайааччылара сыананы үрдэттэхтэринэ дуоһунастарыттан  уһуллаллара... Төһө эмэ уопуттаах, өр сылларга үлэлээбит производственнай салайааччылары “саха эрэ буоллун” диэн уопута суох каадырдарынан солбуйуу барара.  Дьиҥинэн, кыахтаах  каадыры бэлэмнииргэ, үөрэтэргэ элбэх сыл баранар. Ойон туран баран суверенитет биллэрээт да, биир күн каадыры уларытыы сыыһа. Ол түмүгэр туох буолбутун көрдүбүт дии... “Якутнефтепродукт” салайааччытынын өр сыл үлэлээбит, улахан уопуттаах Василий Гомзякову ууратан баран Константин Федоровы аныы сатаабыттара. Ону утарбытым. Гомзяков оччолорго дойду премьеринэн олорор Черномырдины кытары бииргэ үрэммит эрэ буолан дуоһунаһыгар хаалбыта. “Якутгазпромтан”  Болонову араастаан уста сатаан баран, Игорь Корневы (буор аргыһыт киһи этэ) аҕалбыттара. Корнев олох иһиэ суох буолан тылын биэрбитэ да... (сапсыйар) *** - Сахапостпредын Алексей Стручкову Москваҕа төһө ылыналлар? - Ылыналлар.  Ол гынан баран, постпредтартан (билиҥҥээҥҥэ диэри!)  саамай ытыктанар киһи - Иннокентий Гаврильевич Игнатьев. Дьэ, бэйэтин сатаан көрдөрөр, дьоһуннаах, ылыннарыылаах тыллаах, араас дьону кытары кэпсэтэр таһымнаах постпред этэ. - Уопсайынан, сахалары анараа  хайдах ылыналларый? - Араас дьон араастык. Үөрэхтээх, киэҥ билиилээх, култууралаах киһи ханна баҕарар киһи дэттэрэр.  Билигин ырыынак сыһыана буолан, табаар сирэйэ – киһи тас көстүүтэ. Таҥаскынан-сапкынан, тутта-хапта сылдьаргынан көрсөллөр диэн өс хоһооно баар. Ол иһин ити чааһыгар эмиэ улахан болҕомто ууруллар. - Ыраахтан көрдөххө көстөр дииллэринии, Саха сирэ атын регионнарга  холоотоххо олоҕун-дьаһаҕын таһыма хайдаҕый? - Партия киин кэмитиэтигэр, РФ  национальностарын дьыалатын миниистирин солбуйааччытынан үлэлиир кэммэр, норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыан департаменын хонтуруоллуур этим. Онно сылдьан Сойуус, РСФСР республикаларын барытын кэрийбитим. Билигин да сибээспин сүтэрбэппин. Саха сирэ олоҕун таһымынан атыттартан хаалсыбат, сорохтортон ордук... - Туваттан? - ...Бурятияттан, Калмыкияттан... Биллэн турар, татаардарга, башкирдарга, чуваштарга биһиги баөыйтарабыт. Уопсайынан рейтинг таһаарарга, олох-дьаһах таһымын эрэ буолбакка, үөрэх, производство, медицинэ, суол-иис, инфраструктура, дьон өйө-санаата – барыта учуоттаныахтаах. Сорох өттүгэр биһиги инники иһэбит, ханна эрэ быдан кэнникибит. - Холобур? - Холобур, татаардар судаарыстыбаннай менеджменнэрэ аһара күүстээх. Каадыр политиката утумнаахтык, ситимнээхтик ыытыллар. Москва татаардара бэйэлэрэ туспа хаһыат таһаараллар. Казаньнар ол хаһыакка туох сурулларын улаханнык кэтээн көрөллөр, суолталыыллар. Биһиги курдук бииртэн биир киһиэхэ төлөппүөннүү-төлөппүөннүү тугу эрэ этэ сатаабаккын. Хаһыакка кэпсэтии таһаараллар. - Татаардары наар кыһалҕата суох республика курдук  кэпсээн ымсыырдаллар. Оннук айылаах  үүт-турааннар дуо? - Бэйи, таатардар бэйэлэрин истэригэр кыһалҕалара элбэх. Арҕааҥҥы, илиҥҥи татаардар диэн атааннаһыылара кытары баар. Былааска да, бизнескэ да күрэстэһиилэрэ улахан... Татарстан бастакы президенэ М.Шаймиев тыа хаһаайыстыбатын салаатыттан тахсыбыт киһи. Кини 1969-1983 сс. Татарскай АССР мелиорациятын уонна уутун хаһаайыстыбатын миниистиринэн үлэлээбитэ. Президент буолан баран, сир нүөлсүтүүтүгэр улахан болҕомтону ууран, үлэ бөҕөтүн  ыытан, суруйан,  үүнүүлэрэ 2-3 төгүл  улааппыта. Биһиги бастакы президеммит эмиэ тыа хаһаайыстыбатын салаатыттан тахсыбыт киһи. Ол гынан баран, Шаймиев курдук  тыатын хаһаайыстыбатын таһаарбатаҕа. Хата, төттөрүтүн сопхуостар  ыһыллыбыттара эрэ өйгө хаалан хаалбыт. Николаев сүүсчэкэ кинигэ суруйбутуттан биирэ да ветеринарияҕа сыһыаннаах суох (күлэр). - Саха сириттэн төрүттээх дьону түмэр “Якутский дом” диэн общественнай тэрилтэлээх этиҥ. Биир дойдулаахтары түмэр киһи баар дуо? - Биһиги татаардар курдук түмсүүбүт суох. Мин Саха сиригэр барарбар “Якутский дом” тэрилтэбин Андрей Федотовка туттаран барбытым. Онтум... дьону түмүөхтээҕэр ыһыталаан кэбиспит этэ. Түмүгэр бөрүкүтэ суох дьыалаҕа эриллэн, хата, улахан айдаан таһаарбыта. Онон “Якутский дом” киһи хараҕар быраҕыллар гына үлэлээбэт. - Төһө элбэх саха Москваҕа баарый? - Саха сириттэн төрүттээх, үлэлии сылдьыбыт, Москваҕа үөрэнэр ыччаты (регистрациятын учуоттаабакка) аахтахха барыта 10-ча тыһыынча киһи баара буолуо. Оттон сайынын ааһар, сынньанар, командировкаланар дьону эптэххэ 30-чча тыһыынча киһи кэлэн барар быһыылаах. - Сахапостпредство итиннэ үлэлиэхтээҕэ эбитэ буолуо дуо? - Общественнай тэрилтэ нөҥүө үлэлиэн сөп буоллаҕа эбээт. *** - Мантан барбыт дьон республикаҕа тугунан эмэ көмөлөһөллөр дуо? - Барыларын аатыттан кыайан этэр кыаҕым суох. Онтон бэйэм уопупуттан эттэхпинэ, киһи баҕарбытын, кыһаллыбытын да үрдүнэн, республика салалтатын өттүттэн  халы-мааргы сыһыан баар курдук. Холобур, бу кыһыҥҥыттан саҕалаан ыам үүтү переработкалааһын боппуруоһугар үлэлэһэ сатаабытым. - “Ыам үүт” да? - Ити боппуруос ылбычча күөрэйбэтэҕэ. Европаҕа саамай уһун үйэлээх омук ахсааныгар финнэр киирэ сылдьаллар. Оттон 50-60-с сылларга кинилэр саамай кылгас үйэлээх этилэр. Ону интэриэһиргээн, бу тоҕо маннык буолбутуй диэн хасыһан билбитим, финнэр чөл олоҕу күүскэ пропагандалаабыттарын таһынан кинилэр ыам үүтү иһэр буолбуттар. Биир финн сылга 300 л тиийэ үүтү иһэр эбит. Оттон Саха сирэ билиҥҥи туругунан саамай элбэх сүөһүлээх регион ахсааныгар киирсэр. Уһук Илиҥҥэ республика сүөһүтүн ахсаанынан бастакы миэстэни ылар. Ол аата суолун-ииһин, харайыытын, оҥоруутун таптахха биһиги да үүтүнэн эргинэр кыахтаах буоллахпыт. Саатар бэйэбит иһэн үйэбитин уһатыах этибит буоллаҕа.   Бу билигин бачча элбэх ынахтаах олорон тастан киирбит бороһуок үүтү тутта олоробут диэн этэллэр ди? - Оннук. Дьиҥнээх үүт амтанын куораттар умнубуттара ыраатта. - Республика салалататыгар этии киллэрбитим, инновационнай бырайыактарынан дьарыктанар тэрилтэни булан тиксиһиннэрбитим да... бу эппиэт кэлбит: “Гражданин ТОМТОСОВ А.А. туруорбут боппуруоһун хонтуруолтан устарга...” – диэн. - “Гражданин”? - Үгэс курдук сууттанар, буруйданар киһини “гражданин” диэн ыҥыраллар... Бу курдук сыһыан... - Баҕар, инновационнай тэрилтэҕин саарбахтаабыттара буолуо... - Онно туох саарбахтааһына баар буолуой... Мин анаан-минээн ити тэрилтэ тугунан дьарыктанарын үөрэтэн, бэйэлэрин кытары көрсөммүн, мунньахтарыгар сылдьан, чахчы таһымнаахтарын билэн эрэ баран сибээстии сатаатаҕым.  Бастаан, мунньахтарыгар сылдьан иһиттэхпинэ “биир идиэйэбит аан дойдуга бастакы миэстэлээх” диэн эппиттригэр чөрбөс гына түстүм. Онтон этэллэр “тииһи маҥхатыы” диэн. Мин бастаан эмиэ эн курдук күллүм. Онтон толкуйдаан көрбүппэр, тас дьүһүн капиталистическай дойдуларга бастакы миэстэҕэ турар. Тас дьүһүн – бизнес, ырыынак усулуобуйатыгар визитнэй карточка. Ол иһигэр - маҥан тиис сүрдээх улахан проблемалаах боппуруос эбит. Бу тэрилтэ ону быһаарбыт, хайдах түргэнник, алдьаппакка эрэ тииһи маҥхатыахха сөбүн. Кэпсээнтэн кэпсээн: целлюлознай фабрика ууну туттарын хайдах икки бүк аҕыйатыахха сөбүн быһаарарга сыал туруорбуттар. Экспертэрэ интерент ситимигэр 300-тэр, бары аан дойдуга тарҕанан олороллор. Үлэ барыта интернет сибээһинэн барар. Бу экспертэр уу туттарын 70 бырыһыан аччатар идиэйэни биэрэллэр. Бэрт судургутук ону быһаарбыттар – бородууксуйа оҥоһуллан тахсыар диэри хас да түһүмэҕинэн барар, ону үс гыммыт бииригэр диэри аччатан биэрбиттэр. Түмүгэр уу экономията тахсыбыт – айылҕаҕа хоромньу үс бүк аччаабыт. Мин бу тэрилтэ специалиһын кытары көрсөн кэпсэтэн баран дьокуускайдары кытары сибээстээбитим, ситэ өйдөөбөккө “гражданин” диэн этэ сырыттахтара ити... *** - Мээрдээбит киһи хараҕынан көрдөххүнэ,  Дьокуускай куорат төһө уларыйбытый? - Уларыйбыт. - Биричиинэтэ? - Итиннэ икки фактор сабыдыаллаабыта: 1992 сыллаахха Суверенитет биллэриллибитин кэннэ,  Михаил Николаев уонна Борис Ельцин Федеративнай дуогабар түһэрсибиттэрэ. Онно хостоммут алмаас 20 бырыһыана республика туһатыгар хаалыахтаах диэн илии охсуспуттара. Ол ханаалынан  4,5 млрд чугаһыыр  харчы республикаҕа киирбитэ.  Россияҕа тутуу тэрилтэлэрэ моҥкурууттуу турдахтарына, биһиэхэ тутуу бырыһыана түһүөхтээҕэр өрө барбыта. *** - Саха салайааччыларын характеристикалаа эрэ. - Гаврил Чиряев системнэй салайааччы этэ, ыйааһыннаах ытыктанар этэ. Юрий Прокопьев элбэхтик ааҕара, билэрэ-көрөр. Михаил Николаев депутаттарын кытары биир тылы булбатаҕа тэмтэриппитэ дэнэр даҕаны, дьиҥинэн, кини Ельцини кытары ураты сыһыанын сиэри таһынан туһаммытыгар сытар. Ельцин туораатын кытары кинини эмиэ туораппыттара: "Фаворит ельцинской вольницы был подвергнут публичной порке". - Эр киһини дьахтар оҥорор. Кэргэттэрин да билэттиириҥ буолуо... - Прокопьев кэргэнэ Вера Лаврентьевна (атын араспаанньалаах этэ) олус чиэһинэй, интеллигентнэй, сэмэй дьахтар этэ.  Чиряев кэргэнэ Зинаида Чиряева эмиэ симик, ээр-сэмээр сылдьар майгылаах дьахтар буолара. Николаев Дора Никитичната аһара сэмэй,  муударай дьахтар. - Урукку тойоттор нуучча дьахталларын кэргэн ылаллара. Карьераларыгар көмөлөһөр этэ да ол? - Урут Саха сиригэр соҕурууттан  элбэх баҕайы нуучча кыргыттара эдэр специалист быһыытынан ананан кэлитэлээбиттэрэ.  Ол кыргыттар үксүлэрэ саха уолаттарыгар кэргэн тахсан манна олохсуйбуттара. Элбэх салайааччы буолбут дьон  ол кыргыттары  кэргэн ыллаттаабыттара, анаан-минээн соҕурууттан аҕалтаабатахтара. - Оттон эн? - ?! - Нуучча кэргэннээх диэччилэр эбээт... - Дьэ, кимнээҕэр саха. Хачыкааттан төрүттээх. Любовь Федоровна диэн, аҕата – Федор Петрович Никифоров аатырбыт Манньыаттаах уолун чугас аймаҕа диэн кэпсииллэрэ. - Икки уоллаах диэбиттэрэ, ханна баалларый? - Биирдэрэ Дьокуускайга, иккиһэ Москваҕа. Атын-атын консалтинговай хампаанньаларга үлэлииллэр. - Алексей Александрович, Москваҕа хас сылтан олороҕун? - 1989 сылтан. Онтон төннө сылдьан баран кэнники 1996 сылтан олохсуйан олоробун, Дьокуускайга кэлэ-бара сылдьабын. - Билигин ХИФУ тас сибээскэ проректораҕын? - Оннук. - Төрөппүттэриҥ төрдүлэрэ ханнааҕы этилэрий? - Таатталар, аҕам Кириэс Халдьаайы, ийэм Чымнаайы. Аҕам репрессийэлэммит киһи уҥуоҕар “хаарыан киһини сиэтилэр” диэн тыл этээччи буолан, онтон сиэттэрэн дьиэ кэргэнин илдьэ Уус Майаҕа көһөргө күһэллибитэ. Онно бириискэлэргэ үлэлээбитэ. Бииргэ төрөөбүттэр ахсыа этибит. Мин Ааллаах Үүҥҥэ төрөөбүтүм. Оскуоланы Уус Майаҕа бүтэрбитим. - Алексей Александрович, бу биографияҕын көрдөххө, карьераҕын сыныйдахха, хайдах эрэ барыта табыллан тахса турбут курдук... Хааҥҥар “эбиликтээххин” дуу, эбэтэр уорганнары кытары сибээстээх этиҥ дуу (күлэбин). - Мин – американиспын, международникпын. (А.А. научнай үлэтин брошюратын ылан көрдөрөр, ким салайбытын, рецензия суруйбутун ыйар, билиҥҥи улахан тойон аҕатын аата А.Фурсенко кытары ахтыллар). Английскайы  армияҕа сылдьан үөрэппитим. Радиоперехватка сулууспалаабытым. - Алексей Александрович,  сэргэх кэпсээниҥ иһин махтал уонна бу ааҥнаан кэлбит кризиһи хайдах туоруохха сөбүй диэн ыйытыыга кылгастык сүбэҥ. - Тулуур. Боростуой норуот урут да сүтэрэрэ суох этэ, билигин да сүтэрэрэ суох – үп-харчы чааһыгар. Кризис – саҥа тыыны, сүүрээни уһугуннарар кэрдиис кэм. Ону тулуйуохха эрэ наада. Барыта этэҥҥэ буолуоҕа. *** Туйаара НУТЧИНА, Аартык.ру

Источник: aartyk.ru