Россия норуотун саастаах өттө социализмҥа 70 сыл, капитализмҥа 25 сыл олорон кэллэ. Онон кинилэр дьиҥ өйдөрүнэн, олохторун опытынан ханнык общественнай система күннээҕи олохторугар, кэскиллэригэр туһалааҕын чуолкайдык билиэхтэрин сөп. Ол да буоллар мунуу-тэнии, булкуллуу, сыыһа да өйдөөһүн быыбардааччылар, ордук эдэр ыччат ортотугар, ханна барыай?!

Капитализм муҥутуур барыһы ылар туһугар дьону барытын баттаан, көлөһүннээн, айылҕаны, инникини санаабакка, харса суох алдьатан туһанар.

РФ VI ыҥырыылаах Государственнай Думатын баһылыыр-көһүлүүр «Биир ньыгыл Россия» депутаттара 4,5 сыл устата норуоттарын туһугар манныктары оҥордулар:

— Сердюковы сууттан быыһаатылар.

— Нэһилиэнньэни дьиэ-уот кыһалҕатыгар астылар.

— Миллиарднай үбү бааннарга биэрдилэр.

— Оскуолалар, үрдүк үөрэх тэрилтэлэрин ахсаанын сарбыйдылар.

— Россия наукаларын академиятын ыстылар.

— Доруобуйа харыстабылын тэрилтэлэрин сарбыйдылар.

— Пенсионердары булкуйдудулар уонна атаҕастаатылар.

— Россияны Аан дойдутааҕы эргиэн тэрилтэлэригэр (ВТО) симтилэр.

— Быыбардааччылар өйдөрүн-санааларын ытыйдылар. Суобастарынан буолбакка, сорудаҕы толорторон куоластаталлар.

Бу норуоту утары үлэлиир сокуоннары Россия уопсай баайын араастаан апчарыппыт, баайга атыыламмыт депутаттар ылыммыттара. Манна барытыгар РФКП депутаттара утары куоластаабыттара.

Политическай партиялар быыбардааччылары бэйэлэрин Быыбар иннинээҕи программаларыгар итэҕэтиэхтээхтэр. «Биир ньыгыл Россия» ити программата иһитиннэрэр-биллэрэр средстволарыгар олус хойутаан таҕыста. Киэҥник ырытыллыбата. Арааһа, дьон олоҕун таһыма түстэн-түһэ турар кэмигэр, үчүгэйи, чэпчэтииник, сайдыыны, үүнүүнү көрдөрөр кыаҕа суоҕуттан саатан туттунна дии саныыбын.

«Сиэрдээх Россия», ЛДПР курдуктар дьон олоҕун тупсарар туһунан элбэх миллиардаах дьаһаллардаахтарын туһунан суруйаллар. Онтон сорохторо РФКП Быыбар инниннээҕи программатыттан сырайа-хараҕа суох хатылыыллар. Дьоҥҥо барытыгар үчүгэй буола сатаан, куолаһы хомуйаары итинник албыҥҥа-көлдьүҥҥэ киирэллэр.

Ити этиилэри олоххо киллэрэргэ үбү Россия государственнай бюджетыттан ылары туруорсаллар. Кини ороскуотуур чааһа сыл аайы кыччыыр — дохуот суох. Иккиһинэн, баай депутаттар үбү норуокка биэрэллэрин оннугар, кыраныысса таһыгар араас фондалары тэринэн, эбэтэр чэпчэки бырыһыаҥҥа иэс биэрэллэр. Онон буржуазнай партиялар программалара — кураанах кумааҕылар. Хараҕы, кулгааҕы сабарга аналлаахтар. Оттон бэйэлэрэ бука бары чааһынай бас билиини ытык ынах курдук харыстыыллар. Чааһынай бас билии баар буолан капитализм баар буоллаҕа дии, онтон дьон көлөһүнүттэн түмүллүбүт бюджеттан мөлүйүөнүнэн хамнаһы, элбэх сыаналаах харалтаны сокуонынан ыла олороллор.

«Баай киһи бардам, тот киһи дохсун» диэн сахалар төрүттэрэ сэрэппиттэрэ уот харахха тахсар. РФ Госдуматын депутата «Сиэрдээх Россия» партия биир салайааччыта Федот Тумусов ити партия программатын таһынан маннык этиилээх: «Сир баайын: гааһы, неби, чоҕу, алмааһы хостооһунтан киирэр нолуок 15 %-на Россия регионнарыгар — бюджеккэ киириэхтээх. Ол үбү тэрилтэлэргэ буолбакка, ыалга бэриллиэхтээх.

Ону ыал үөрэххэ, доруобуйаны көрүнүүгэ, дьиэ-уот, сүөһү-ас тэринэригэр туттуллуохтаах диэн чааһынай феодальнай структураны тэрийэр туһунан сокуон барылын Госдумаҕа киллэрбит. Бу этиитэ туолуон сөп эбит. «Хаһан ити сокуон барылын ылылларын ситистэхпитинэ диэн этэр. Дьэ уу сахалыы «ыстаабыккын эрэнимэ, ыйыстыбыккын эрэн» диэбит курдук.

РФКП Саха сиринээҕи комитета Госдума быыбарыгар РФКП ылыммыт «Дьоһуннаах олоххо 10 хардыы» программатынан салайтарар уонна Саха сирин экономикатын уонна духовноһын тилиннэрэр туһунан «Күүстээх Саха сирэ — кыахтаах Россия» диэн бэйэтин программатын быыбардааччыларга тарҕатта.

Бу программалар Россия уонна Саха сирин норуоттара капиталистическай Россия кыһалҕатыттан тахсар этиилэрин түмпүттэр.

Ити этиилэри олоххо киллэрэргэ элбэх үп наада буолара биллэр. Оннук үп-харчы Россияҕа толору баарын коммунистар бигэргэтэллэр.

1. Дойду минеральнай-сырьевой төрүт баайын уонна экономика сүрүн салааларын, бааннары национализациялаан, бүттүүн норуот бас билиитигэр төннөрүллүөхтээх. Онно үлэлиир собуоттар, фабрикалар нолуоктара бюджеты байытыа, дьон үлэлээх уонна хамнастаах буолуо.

2. Конституция этэринэн, сир баайын хостуур компаниелар хостоммут баай сыанатын 25 % бюджеккэ угуохтаахтар.

3. Капитал кыраныысса таһыгар барыа суохтаах. Элбэх харчы Россия экономикатыгар үлэлээбэккэ, онно баран сүтэр. История атын холобуру билэр. Иосиф Сталин Россияҕа, ССРС-ка баар харчынын ханна да саһыарбакка, оҥоруулаах күүстэр сайдыыларыгар туһаннарбыта. 10 сыл устата алта тыһыынча араас араас собуоттары, фабрикалары о.д.а. туттаран үлэлэппитэ. Ийэ дойдубут немецкэй халабырдьыттар саба түһэллэригэр бэлэмнээх этэ.

4. Былаас сир баайын хостуур тэрилтэлэри кытта бородууксуйаны түҥэттии туһунан балаһыанньаны туһанан туран, Сүбэлэһии оҥостуохтаах. Оччоҕо хостоммут бородууксуйаттан нолуок бюджекка киирэрин суотугар кини 22,6 миллиардтан 43 миллиардка диэри улаатыахтаах.

5. «АЛРОСА» АК приватизациялыылларын утарыллыахтаах. Кини уставной капиталыгар 33% Саха Республикатын өлүүтэ баар буолуохтаах.

6. Россия Аан дойдутааҕы эргиэн тэрилтэтиттэн (ВТО) тахсыа.

7. Арыгы уонна табаах бородууксуйаларын оҥорууга уонна атыылааһыҥҥа государственнай монополия олохтонуо.

8. Улахан баайдаах дьоҥҥо прогрессивнай нолуок туттуллуо. Дьадаҥылартан кыччатыллыа, оттон быстар дьадаҥылар нолуоктан олох босхолонуохтара.

Бу манна ыйытыллар баайы-дуолу олигархтар бас билэллэр. Оттон буржуазнай партиялар депутаттара ону харабыллыыллар, өссө онно эбии араас сокуону ылынаннар, баайдарын хаҥаталлар. Кинилэр кылаассабай өстөөхтөрө — үлэһит норуот.

Үлэһит норуоту РФКП көмүскүүр, сырдык суолга, дьоллоох олоххо — социализмҥа сирдиир.